Op donderdag werd bekend dat er een overeenkomst was gesloten tussen het Assad-regime en de revolutionaire leiders in Darayya, in Zuid-Damascus. Er werd afgesproken dat de FSA strijders uit Darayya naar de provincie Idlib in het Noorden van Syrie zouden worden overgebracht, terwijl de rest van de bevolking naar andere delen van Damascus zou kunnen vertrekken. Darayya wordt geheel ontruimd en aan het Assad-regime overgeleverd. Vrijdag werd begonnen met de evacuaties, onder toeziend oog van de Rode Halve Maan en de VN.
De hoofdstad van de geweldloze opstand
De overgave van Darayya is een van de pijnlijkste momenten in de Syrische revolutie, waarvan Darayya een belangrijk symbool is. Darayya wordt gezien als de hoofdstad van de geweldloze opstand en is een symbool van volharding door de manier waarop de stad jaren van belegering en bombardementen doorstond en desondanks steeds met vreedzame acties kwam. Darayya was al voor de revolutie een plek waar pioniers van geweldloos activisme, de “Darayya Youth”, een doorn in het oog van het regime vormden. Verschillende generaties van geweldloze activisten uit Darayya werden sinds 2011 door het regime uit de weg geruimd: Velen werden gedood, waarvan de bekendste activist Ghiath Matar is die rozen en water uitdeelde aan het leger. Anderen werden opgepakt en verdwenen, zoals Yahia Shurbaji. En weer anderen moesten naar het buitenland vluchten. In Darayya werd een van de eerste verzetskranten opgericht, “Einab Baladi”, vernoemd naar de druiven waarom Darayya beroemd is. PAX steunde deze krant via de campagne Adopt a Revolution. Ook richtten activisten een bibliotheek op in Darayya, waarin boeken uit vernielde en verlaten huizen in veiligheid werden gebracht. Darayya had een van de best functionerende lokale raden nadat het regime uit de stad was verdwenen.
Belegering
Voor het regime was de speciale rol van Darayya in de revolutie speelde sinds het begin van de revolutie reden om de stad buitenproportioneel hard aan te pakken en collectief te straffen. Naast de symbolische betekenis van Darayya ligt de voorstad van damascus ook heel strategisch, dicht bij het militaire vliegveld in Mezzeh. In augustus 2012 kwam Darayya onder controle van het Vrije Syrische Leger (FSA). Sinds november 2012 wordt Darayya belegerd door het Assad-regime (zie Siege Watch voor meer informatie over de belegering van Darayya). Sindsdien is de situatie steeds meer verslechterd. De belegeringen en uithongering zijn een strategie van het Assad-regime om de bevolking tot overgave te dwingen. Al drie jaar lang zijn electriciteit en water afgesloten. Medische voorzieningen zijn beperkt en het laatste functionerende ziekenhuis werd eerder deze maand kapot gebombardeerd. Het regime weigerde hulpkonvooien toe te laten. Pas toen internationale druk toenam en de International Syria Support Group (ISSG) een deadline van 1 juni aankondigde waarop alle 18 door de VN erkende belegerde gebieden bereikt moesten zijn, werd begin juni voor het eerst hulp toegelaten in Darayya.
Internationale inactie
Hoewel het in eerste instantie een succes van de internationale diplomatie leek dat eindelijk hulp werd toegelaten in Darayya, bleek al snel dat de internationale gemeenschap niet in staat of bereid bleek de druk op te blijven voeren op het regime. Al voordat het eerste hulpkonvooi aankwam, zeiden onze Siege Watch contacten dat ze bang waren voor wraakacties van het regime. En inderdaad, onmiddellijk begonnen de bombardementen met vatenbommen. En sinds dat eerste hulpkonvooi op 9 juni zijn de bombardementen niet meer opgehouden. De afgelopen weken werden ook brandbommen ingezet tegen Darayya. Het laatste ziekenhuis werd vernietigd. Vorige week nog luidde PAX de noodklok bij diplomaten over de zorgwekkende situatie in Darayya. Maar sinds de juni deadline heeft de ISSG geen maatregelen meer genomen om een ramp in Darayya te voorkomen. Noch heeft de VN Veiligheidsraad iets gedaan. Met als gevolg deze pijnlijke nederlaag. Het revolutionaire leiderschap had geen keus meer: Of blijven en wachten op de dood, of proberen de levens van de laatste 8300 inwoners van Darayya te redden.
Permanente verplaatsing?
De overeenkomst tussen de FSA in Darayya en het regime is zorgwekkend. Alle FSA strijders worden naar Idlib overgebracht. Maar wie verzekert dat ze niet worden gearresteerd, zoals ook in Homs gebeurde? Bovendien bestaat de angst dat bewoners nooit meer zullen kunnen terugkeren en hun eigendom zullen verliezen. Garanties daarover ontbreken en de ervaringen in andere gebieden leren dat het verplaatsen van “vijandige” bevolking een gangbare strijdmethode is geworden. Hte is dus een grote vraag wat er nu met Darayya gaat gebeuren. Te verwachten valt dat het regime de overgebleven huizen en gebouwen onteigent en verkoopt aan bondgenoten, zoals ook elders is gebeurd. VN-gezant Staffan De Mistura riep in een verklaring op om het “internationaal humanitair recht” en “beschermingsprincipes” te respecteren bij de ontruiming van Darayya. Dat hij die oproep nodig vond is al zorgwekkend genoeg.
Wat nu?
Tegen de achtergrond van de gebeurtenissen van de afgelopen week, begint zich met de val van Darayya een zorgwekkend scenario af te tekenen van gedwongen verplaatsing van bevolkingsgroepen en de facto verdeling van het land. Eerder deze week intervenieerde Turkije om het grensgebed bij Jarablus veilig te stellen onder controle van Turkse bondgenoten van de FSA en te voorkomen dat er een doorlopend gebied langs de grens onder Koerdische controle komt. De Amerikaanse oproep aan de Koerdische YPG om Manbej te verlaten sluit aan bij dat plan. Daarnaast heeft de YPG een groot Koerdisch gebied veilig weten te stellen en wordt er op verschillende plaatsen van beschuldigd terugkeer van Arabische IDPs te verhinderen. En nu dus de val van Darayya. Het door het Westen gesteunde Southern Front treedt al tijden puur defensief op in Damascus en is daarvoor de afgelopen maanden in toenemende mate bekritiseerd. In een verklaring zei de FSA: “De enige missie van de FSA is om burgers te beschermen. Hun belangen zijn voorop gesteld in deze beslissing om Darayya te ontruimen. Al 4 jaar lang is de FSA de enige partij die Darayya verdedigt.”
Het lijkt erop dat alle landen die militaire macht in Syrie hebben ermee akkoord gaan dat ontheemding permanent wordt en dat het land verdeeld wordt in regio’s onder hun respectievelijke invloedssferen. En de landen die wel zeggen op te komen voor de bescherming van Syrische burgers maar geen militaire invloed hebben in Syrie ontbreekt het waarschijnlijk aan de invloed om dit rampenscenario te voorkomen.
Nassama نسمة 